جیرفت، شهری با آثار باستانی و اقلیمی کم نظیر در دنیا که میگویند دو منطقه مشابه دیگر مانند بخشی از هندوستان و کالیفرنیای آمریکا دارد به نامهای بسیاری مانند نگین خاورمیانه، هند کوچک و کالیفرنیای ایران میشناسندش، چرا که اقلیمی متفاوت از همه ایران دارد و کارشناسان میگویند زمستان در این شهر سه شب میآید؛ آن هم شبی دو ساعت، سه ماه تابستان است و بقیهاش هوا بهاری، البته با دمایی حدود 35 درجه و کمی رطوبت.
این شرایط خاص اقلیمی در جیرفت باعث شده بستر برای تولید انواع محصولات از موز، انبه و خرما تا انواع محصولات زراعی و باغی فراهم شود که البته به گفته کشاورزان، از این منطقه بکر و کم نظیر چندان سودی از تولید نصیب تولیدکنندگان نمیشود و دلالان هستند که دسترنج کشاورزان را به جیب میزنند.
اما با این حال جیرفت و دیگر مناطق جنوبی کرمان، به گفته سید یعقوب موسوی - رییس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان- 10 رتبه اول تا پنجم را در کشور از نظر تولیدات کشاورزی دارد چرا که در پهنه 38 هزار کیلومتر مربعی جنوب شرقی ایران و جنوب کرمان جیرفتی قرار دارد که از دیرباز آن را به نام هند کوچک و گلخانه طبیعی ایران و جهان میشناسند.
وی معتقد است که این اقلیم متفاوت سبب شده بیش از 200 نوع محصول مختلف زراعی، دامی، باغی و شیلاتی به میزان بیش از چهار میلیون هکتار در پهنهای 264 هزار هکتاری تولید شود که شامل خرما، حنا، وسمه، هندوانه و طرح استمرار پیاز و سیبزمینی میشود.
بر اساس آمار ارائه شده از سوی رییس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان، بخشی از تولیدات این منطقه در کشور مصرف شده و مابقی آن به آسیای میانه، جنوب شرقی آسیا، شبه قاره هند و کشورهای حوزه خلیجفارس صادر میشود.
البته یکی از نقاط قوت این شهرستان اجرایی شدن روشهای نوین آبیاری در بیشتر اراضی آن و رونق گرفتن گلخانههای بسیار است که به گفته علی گرجی - معاون فنی مجری طرح سامانههای نوین آبیاری- میتواند ضمن کاهش ۵۰ درصدی مصرف آب تولید را تا چهار برابر افزایش دهد.
وی معتقد است از آنجا که برای تولیدات کشاورزی و تامین امنیت غذایی به آب و تولیدات کشاورزی وابستهایم و به علت تراکنش و حجم بارشها امکان کشت دیم کمتر از 10 درصد وجود دارد و بیش از 90 درصد مزارع و باغات کشور آبیاری میشوند، ضرورت توسعه روشهای نوین آبیاری بیش از پیش نمایان میشود.
گرجی ادامه داد: سه نوع سامانه آبیاری نوین شامل موضعی (قطرهای)، بارانی و کمفشار در کشور وجود دارد که از بین آنها روش آبیاری موضعی دارای بازدهی بیش از 90 درصد دارد چرا که میتوان تبخیر را در این روش به مرز صفر درصد رساند.
به گفته معاون فنی مجری طرح سامانههای نوین آبیاری کشور، روش آبیاری تیپ (قطرهای) در محصولاتی مانند گندم، چغندر قند، جو، ذرت و کلزا که به صورت ردیفی کشت میشوند، قابل استفاده است که مزیتهای بیشتری نسبت به روشهای سنتی آبیاری دارد چرا که به عنوان مثال در آبیاری نشتی برای هر هکتار کشت گندم 8 هزار متر مکعب آب نیاز است، اما در روش آبیاری قطرهای 3700 مترمکعب آب مصرف میشود و جالبتر اینکه عملکرد تولید گندم نیز در این روش نوین آبیاری از چهار تن به حدود هشت تن میرسد.
بررسیهای علمی کارشناسان نشان داده که شاخصهای دما، رطوبت و روشنایی در رشد گیاه بسیار موثر ا ست و علاوه بر این گیاه نباید دچار استرس و تنش شود و آبیاری نشتی به عنوان یک روش سنتی آبیاری که در یک روز به صورت ناگهانی حجم آب زیادی را روانه مزارع می کند و تا چند روز خبری از آبیاری نیست سبب میشود تا تنش و استرس به گیاه وارد شود و عملکرد آن را با مشکل مواجه سازد در حالی که در روش قطرهای اینگونه نیست و گیاه دائما در حال آبیاری آنهم به اندازه کافی است بنابراین همه از مسئولان تا کشاورزان باید دست به دست هم دهند تا بتوانند آبیاریهای نوین را در این شرایط کم آبی کشور توسعه دهند که در این صورت می توان امیدوار بود کشاورزانی که هیچگاه از بازار فروش محصولشان راضی نبودهاند، هزینههای تولیدشان کاهش یابد و قدری بیشتر مزه سود را بچشند.
نظرات
0