محور فکری دولت سیزدهم توجه و اولویت دهی به همسایگان است و سیاست خارجی دولت در همین راستا تعریف شده و حفظ حسن همجواری و رویکرد متوازن در تعاملات فی مابین با همسایگان، سیاست اعلامی دولت در روابط خارجی است. بی شک این سیاست مقدمه ای برای توسعه مناسبات بین المللی و عامل توازن سیاست کلان تعامل هوشمند با جهان خواهد بود.
خط اصلی سفر رئیس جمهور ارتقای سطح روابط در حوزه های تجارت، حمل و نقل، انرژی، گردشگری و به ویژه گردشگری سلامت است.
تهران و مسقط از روابط سیاسی، دیپلماتیک، نظامی و اقتصادی نزدیکی بهره مندند اما به گفته دکتر رئیسی این سطح از تعاملات مناسب روابط دو کشور نیست. مساله این است که روابط سیاسی دو کشور همواره دوستانه و مثبت بوده است. عمان از حق ایران برای دست یابی به دانش و توان هسته ای دفاع کرده، بصورت متمادی کشور میانجی در مذاکرات ایران و غرب بوده و اصل اساسی سیاست خارجی خود در قبال ایران را حفظ تعامل پویا و سازنده و دوستانه با تهران قرار داده است. اما در بعد اقتصادی تعامل طرفین چندان پربار نبوده و می توان گفت به نسبت حجم مناسبات مثبت سیاسی، مغفول مانده است. افزایش حجم مبادلات اقتصادی و تجاری، دسترسی به یمن و شرق آفریقا از جمله امتیازاتی است که عمان می تواند برای ایران داشته باشد.
برنامه های اقتصادی سفر به عمان:
- قبل از سفر رئیس جمهور به عمان، در راستای چارچوب کلی این سفر که اقتصادی است، یک هیأت ۵۰ نفره (۳۰ شرکت) از بخش خصوصی با سرپرستی رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران به عمان سفر کردند.
- وزیر نفت هم در سفر به مسقط زمینه را برای احیا دوباره قرارداد صادرات گاز ایران به عمان و توافق دو کشور برای توسعه میدان هنگام و صادرات گاز به این کشور را فراهم آورد. توافق صادرات گاز به عمان سال 83 روی میز مذاکرات قرار گرفت اما علی رعم صحبت های اولیه، این همکاری گازی اجرایی نشد. در صورت اجرایی شدن این توافق درآمد سالانه کشور از این محل بیش از یک میلیارد دلار برآورد شده بود که به این ترتیب طی ۲۵ سالی که این توافق اجرایی نشده، درآمدی بین ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار از دست ایران رفته است.
میدان هنگام تنها میدان مشترک ایران و عمان است و سبکترین نفت ایران از این میدان تولید میشود. این میدان ، هم لایه گازی دارد و هم لایه نفتی که بخشی از لایه نفتی آن توسعه پیدا کرده و اکنون ایران و عمان برای توسعه فازهای بعدی آن، توافق کردهاند.
حالا در چارچوب سفر رئیسی، قرار است پروژه احداث خط لوله انتقال گاز ایران به عمان احیا شود و این رخدادی بسیار با اهمین از منظر مناسبات اقتصادی میان دو کشور و افزایش درآمدهای گازی ایران در دوران تحریم است.
- در بعد ارتباطی، زیرساختهای ارتباطی خوبی بین ایران و عمان وجود دارد اما باید این زیرساختها ویژه باشد. ساختارهای حقوقی و قراردادی خوبی را در روابط دو کشور وجود دارد که از مهمترین آن، کریدور حملونقلی موسوم به موافقتنامه عشقآباد است که میان عمان، ایران، ترکمنستان و ازبکستان منعقد شده است. حجم واردات و صادرات مستقیم بین این بنادر و بنادر ایران طی سالهای گذشته بیش از ۱.۴ میلیون تُن انواع کالا را به ثبت رسانده است و حرکت تجاری بین بنادر عمان و ایران به طور میانگین روزانه به ۵ تا ۷ سفر رسیده است. سلطان هیثم هفته گذشته تفاهم نامه روابط دریایی که سال ۲۰۱۹ بین ایران و عمان امضا شده بود را ابلاغ کرد که میتواند در بهبود روابط تأثیرگذار باشد.
- لغو ویزا برای اتباع ایرانی هم گام دیگری است که زمینه های آن پیش از سفر رئیس جمهور فراهم شد. علی نجفی، سفیر کشورمان در مسقط در این رابطه گفته است که اکنون اتباع ایرانی میتوانند با روادید رایگان به مدت ۱۴ روز به عمان سفر داشته باشند.
- مبادلات تجاری در سال گذشته بالغ بر یک میلیارد و ۳۳۶ میلیون دلار بوده است، دو کشور به دنبال دستیابی به حداکثر سود در بعد اقتصادی به ویژه در بخشهای مختلف اقتصادی و فرصتهای سرمایهگذاری هستند. تعداد کل شرکتهای ایرانی سرمایه گذار در سلطاننشین عمان به ۲ هزار و ۷۱۰ شرکت رسید که از این تعداد یک هزار و ۱۶۳ شرکت سرمایهگذار ایرانی با ۱۰۰ درصد مالکیت و یک هزار و ۵۴۷ شرکت با مشارکت عمانی و ایران هستند.
در صورت تحقق این برنامه ریزی های اقتصادی که سفر رئیس جمهور کشورمان به مسقط زمینه سازی برای این امر است، سطح معاملات اقتصادی و انرژی دو کشور به نسبت سالیان گذشته افزایش چشم گیری خواهد داشت.
در سطح سیاسی، روابط ایران و عمان بر پایههای محکم و مستحکمی از جمله حسن همجواری و عدم مداخله در امور داخلی بنا شده که به حل و فصل تعدادی از مسائل معاصر منطقهای کمک کرده است. دو کشور گفتگوهای سیاسی مستمری دارند که مهمترین آنها مذاکرات ژانویه گذشته در مسقط پیرامون توافق هستهای ایران بود. سفر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشورمان به مسقط فرصت مضاعفی برای حمایت از تلاشهای دیپلماتیک انجام شده در این پرونده و موضوعات دیگری مانند بحران یمن که به شکل عام از ارکان امنیت و ثبات در منطقه و تحقق صلح و امنیت بین المللی است، فراهم می سازد.
رویکرد متوازن و سیاست همسایگی به عنوان دو بال قدرتمند سیاست خارجی می تواند با اعتمادآفرینی، گره ها و معادلات منطقه ای را گشوده و پنجره همکاری را در حوزه های اقتصادی و فرهنگی بر روی ایران و منطقه بگشاید.
نظرات
0