ایمان شمسایی، مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت ارشاد، در یادداشتی اختصاصی درباره «جشنواره ملی رسانه» و شرایط امروز رسانه نوشت:

جشنواره رسانه یا مطبوعات که سه‌شنبه به پایان می‌رسد قرار است در یک‌ کلام، تنور رسانه و محصول رسانه‌ای را گرم کند. در این بین چند نکته را می‌توان دید:

خبرنگار حرفه‌ای، اهل رقابت است

۱. خبرنگاران از دو جهت مظلوم‌اند. هم بیرون از صنف که جدی گرفته نمی‌شوند و تنها مدیران مسئول و صاحبان امتیاز به رسمیت شناخته می‌شوند. مهمترین دلیل آن هم مفاد قانون مطبوعات به عنوان مهمترین منشور حقوقی و حاکمیتی رسانه در ایران است که نسبت به خبرنگاران به عنوان اصلی‌ترین بازیگران عرصه خبر و اطلاع‌رسانی سکوت کرده و تنها مدیران را خطاب قرار می‌دهد، دیگر هم خود صنف که هرکس بدون کمترین تجربه و سطح تحصیلی می‌تواند خود را خبرنگار معرفی کند. در کشور، حدود ۱۴ هزار رسانه دارای مجوز از هیات نظارت بر مطبوعات داریم که کافیست نام یک فرد به عنوان نویسنده در یکی از آنها بخورد تا ادعای کسوت خبرنگاری کند.

برای داشتن ساختار صنفی درست، ملزومات و ساز و کارهای حساب شده‌ای نیاز است که یکی از مهمترین آنها می‌تواند حضور در جشنواره‌های معتبر رسانه‌ای باشد. به طور کلی خبرنگاری که خود را وقف رسانه کرده و حرفه‌ای به حساب می‌آید اهل رقابت و حضور رسمی در رقابت است.
جشنواره رسانه‌های ایران که با حضور بیش از ۲۵۰۰ روزنامه‌نگار برگزار شده، از این جهت مهم است که به اعضای صنف و بیرون می‌فهماند چه حجم بالایی از روزنامه‌نگار حرفه‌ای در کشور داریم که حاضر شده‌اند خود را در محک رقابت بگذارند.

رسانه باید مردم را به حقوقشان آگاه کند، مشکلات را گوشزد و جامعه را حساس کند 

۲. جشنواره‌ها وجود دارند تا دو نکته را گوشزد کنند. نخست توان و ظرفیت آن عرصه. مثلا وقتی جشنواره فیلم با ارائه ۷۰ اثر و برگزیده شدن ۲۲ فیلم برای رقابت نهایی برگزار می‌شود به بقیه می‌فهماند چه ظرفیتی در آن رشته داریم. دیگر آنکه با نشان دادن برترین‌ها، الگوی مناسب را در کار حرفه‌ای نشان می‌دهد. به طور کلی می‌فهماند چه کاری شاخص و برتر است تا جوان‌ترها و حتی دیگران آن را سرلوحه قرار دهند.

نکته‌ای که برای تمام جشنواره‌های فرهنگی اعم از هنری و رسانه‌ای و ادبی وجود دارد این است که نسبت فرم و محتوا در آن گم است. آیا هیات داوران ما شهامت دارند یک اثری که شاید از لحاظ ساختار ضعیف باشد را به دلیل پرداخت محتوایی درست و اثربخش، اول اعلام کنند؟ این پرسشی است که حقیر حتی درباره جشنواره خودمان هم پاسخی برایش ندارم چون در جلسات داوری به طور منظم حضور نداشتم. رسانه، سینما، تئاتر، موسیقی، کتاب و ... وجود دارند تا حاوی پیام باشند یا فقط خوب ساخته و پرداخته شوند؟ نسبت این دو مفهوم باید شفاف شود. حداقل در رسانه، قرار است مردم را به حقوقشان آگاه کنیم، مشکلات را گوشزد کنیم و ذهن جامعه از صدر تا ذیل را نسبت به موضوعی «حساس» کنیم. راه حل ارائه دهیم و مسایل مردم، نظر کارشناسان و رای مسئولان را به هم نزدیک کنیم. این حساسیت و کارکرد، گاهی تنها با رفتن سراغ یک سوژه عملیاتی می‌شود و دیگر نیازی به پرداخت ویژه و فوق مطلوب نیست. به طور کلی و در یک‌کلام، باید حداقل‌های فرم و ساختار را داشت تا به مرحله داوری رسید اما اثربخشی و جریان‌سازی، ملاک اصلی برای برتر شدن یا به عبارتی الگو شدن برای آینده باشد.

ایراد جشنواره‌های مطبوعات، عدم دخالت مردم است

۳. ویژگی مثبت جشنواره‌های فرهنگی و هنری، دخالت مردم در دیده شدن آثار و انتخاب است. سینماها و سالن‌های تئاتر و موسیقی، آثار را نمایش می‌دهند و داوران هم برترین‌ها را انتخاب می‌کنند. هر چند انتخاب اثر برتر بین تماشاگران هم یک گزینه فعال در دوره‌هایی بوده اما خود به خود اقبال تماشاگران و صف‌های طولانی خرید بلیت، بر رأی داوران اثر گذاشته است. ایراد غیرقابل اصلاح جشنواره‌های مطبوعات و رسانه همین است که مردم نمی‌توانند در تنور رقابت بدمند و این رویداد، کاملا صنفی و درون خانوادگی دنبال می‌شود. راه حلی هم برایش نیست. جز اینکه رسانه در طول سال با مخاطبش تعامل کند. نمایشگاه مطبوعات برگزار شود. داشتن ستون خوانندگان، یادداشت و گزارش میهمان و نشست‌های مردمی نیز می‌تواند بر حفظ مرجعیت رسانه‌های داخلی بینجامد چرا که کارکرد جشنواره‌ها، جدای از تقدیر و الگوسازی، مردمی‌سازی و دعوت از مخاطب برای دیدن و شنیدن رسانه‌های داخلی است.

تحریریه باید جدی گرفته شود

کلام آخر اینکه جشنواره بیست و یکم که پس از وقفه ۱۰ ساله و با شکل و شمایل جدید برگزار شد حتما دارای نواقصی است. اما باید از خود پرسید چرا جشنواره در این سال‌ها برگزار نشد و چگونه می‌توان تداوم آن را طلب کرد؟ به زعم حقیر، کم اهمیت شمردن فعالان رسانه‌ای یا به عبارتی تحریریه‌ها در ذهن تصمیم‌گیران باعث این تعطیلی بوده است. و حالا با پررنگ‌تر شدن عنصر رسانه‌ای یا همان خبرنگار در ساختار رسانه‌ای کشور از قانون مطبوعات و اصلاح آن و تاکید بر حقوق روزنامه‌نگاران در آن گرفته تا تمرکز حمایت‌های دولت و به طور خاص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تحریریه‌ها و نه شمارگان که نهایتا منجر به رشد امنیت شغلی خبرنگاران شود، می‌توان تجلی قدرت و کارکرد فعالان خبری و رسانه‌ای را در مطبوعات کشور دید و جشنواره‌های بعد را پرقدرت‌تر برگزار کرد.

 اختتامیه بیست و یکمین جشنواره ملی رسانه به دبیری مهدی عرفاتی، سه‌شنبه ۱۷ مرداد ماه همزمان با روز خبرنگار برگزار می‌شود.