بهمن‌ماه سال گذشته صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت وعده دولت سیزدهم برای ایجاد سالانه یک میلیون شغل در سال اول فعالیت دولت تحقق یافت. اما بررسی داده‌های گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد، در همین یک سال گذشته بسیاری از جمعیت در سن اشتغال، یا نتوانسته کاری پیدا کنند، یا شغل خود را از دست داده‌اند.

نتایج آمارگیری از نیروی کار نشان می‌دهد، نرخ بیکاری گروه سنی ۳۵-۱۸ ساله از ۱۶.۶ درصد در زمستان ۱۴۰۰ به ۱۷.۴ درصد در زمستان سال ۱۴۰۱ رسیده است.

همچنین سهم اشتغال در بخش صنعت و کشاورزی نیز در یک سال گذشته کاهش داشته است. سهم اشتغال در بخش کشاورزی از ۱۴.۵ درصد در زمستان ۱۴۰۰ به ۱۳ درصد رسیده است. به عبارتی حدود سه میلیون و ۳۶۵ هزار نفر در بخش کشاورزی مشغول به کار بودند، اما زمستان سال گذشته تعداد آن‌ها به حدود سه میلیون نفر رسید.

سهم اشتغال در بخش صنعت نیز کاهش داشت. البته جمعیت شاغل در این بخش نسبت به کشاورزی ریزش کمتری داشت. بر اساس گزارش مرکز آمار، سهم اشتغال در بخش صنعت از ۳۳.۶ درصد در زمستان ۱۴۰۰ به ۳۳.۲ درصد در زمستان سال ۱۴۰۱ رسید.

افزایش جمعیت زنان بیکار در سال گذشته

آنطور که این گزارش نشان می‌دهد، زنان بیش از مردان از وضعیت نابسامان بازار کار آسیب دیدند. نرخ بیکاری زنان بیکار ۱۸ تا ۳۵ ساله از ۲۶.۵ درصد در زمستان ۱۴۰۰ به ۲۷.۷ درصد در زمستان سال گذشته رسید. بیش از ۵۲ هزار نفر به جمعیت زنان بیکار در این بازه سنی اضافه شده است.

همچنین سهم اشتغال زنان در بخش کشاورزی نیز بیشتر از مردان کاهش داشته است. بر این اساس سهم آن‌ها در بخش کشاورزی از ۱۳.۶ درصد در زمستان ۱۴۰۰ به ۱۰.۴ درصد در زمستان سال ۱۴۰۱ رسید.

نکته مهم دیگر در وضعیت اشتغال و بیکاری زنان، سهم اشتغال ناقص آن‌ها در سال گذشته است. سهم اشتغال ناقص زنان از ۴.۲ درصد در زمستان سال ۱۴۰۰ به ۳.۸ درصد رسید.

فضای مجازی که مجالی برای درآمدزایی افراد ایجاد کرده بود نیز با محدودیت شدید و فیلترینگ گسترده در سال گذشته مواجه شد. بسیاری از افراد از جمله زنان از این بستر کسب درآمد داشتند، اما حالا یا به طور کل شغل آنلاین خود را از دست داده‌اند یا از درآمدشان کم شده است.

نرخ بیکاری کدام استان‌ها بیش‌تر شد؟

بخش دیگری از گزارش مرکز آمار به سهم استان‌ها در اشتغال و بیکاری کشور می‌پردازد. استان‌های کردستان (۲۰.۵ درصد)، کرمانشاه (۱۵.۱ درصد)، چهارمحال و بختیاری (۱۳.۵ درصد) و آذربایجان غربی (۱۲.۱ درصد) بیشترین نرخ بیکاری را در میان استان‌های کشور دارند.

همچنین مقایسه آمار‌ها نشان می‌دهد نرخ بیکاری استان کردستان از ۱۶.۷ درصد در زمستان سال ۱۴۰۰ به ۲۰.۵ درصد در زمستان سال گذشته رسید.

نرخ بیکاری استان همدان نیز از ۸.۵ درصد از زمستان سال گذشته به ۱۲.۳ درصد در زمستان سال ۱۴۰۱ رسید. نرخ بیکاری استان سیستان و بلوچستان نیز در همین بازه زمانی از ۷.۶ درصد به ۱۰.۳ درصد و خراسان رضوی از ۶.۸ درصد در زمستان ۱۴۰۰ به ۹.۴ درصد در زمستان ۱۴۰۱ رسید.

نرخ مشاکت اقتصادی کدام استان‌ها کم شد؟

مقایسه آمار‌ها نشان می‌دهد، نرخ مشارکت اقتصادی استان‌های یزد، خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، قزوین، ایلام، گیلان و گلستان نیز در زمستان سال گذشته نسبت به زمستان سال ۱۴۰۰ کاهش قابل توجهی داشته است.

بر این اساس نرخ مشارکت اقتصادی استان خراسان شمالی نیز از ۴۳.۸ درصد در زمستان سال ۱۴۰۰ به ۳۸.۷ درصد در سال گذشته رسید. ااین شاخص برای ستان یزد نیز از ۴۷.۱ درصد به ۴۴.۹ درصد در همین بازه زمانی رسید.

همچنین نرخ مشارکت اقتصادی در استان سیستان و بلوچستان در بازه زمانی مورد بررسی، از ۳۵ درصد به ۳۴ درصد ثبت شده است.

مشخص نیست یک میلیون شغل ایجادشده که دولت سیزدهم مدعی‌ست در کدام مشاغل و بخش‌ها بوده است. اما آمار‌ها همچنان نشان از ریزش نیرو در بازار کار حکایت دارد. هنوز بیش از ۲ میلیون نفر در کشور بیکار هستند و سالانه نیز به موجی از فارغ‌التحصیلان جویای کار به آن‌ها اضافه می‌شود.