"طراشعر"  خلق یک ارتباط مراعات النظیر گونه ای بین اشکال و کلام است


به قلم؛ نیک‌ناز رضوی
در جهان معاصر که دسترسی به منابع و ادبیات زبان های دیگر گسترش یافته و این خود منجر به فراگیری دید مخاطب به علوم ادبی شده، بی شک نوآوری در شعر به کاری بسیار دشوار تر از دهه ها و صده های پیش بدل شده است.  از سویی ديگر نیز مخاطب به وسیله دسترسی گسترده اش با جهان های شعری و ادبی متفاوت، با ادبیات زبان های مختلف آشنا شده است که در این شرایط فرد نوآورنده و صاحب سبک می‌بایست از دانش و تسلط فوق العاده ای برخوردار باشد تا سبک او به چشم مخاطب امروزی پدیده ای نو بیاید. بنابراین، فرد نواورنده ای که امروز طرح جدیدی را ایجاد می‌کند شاید ده ها برابر از نبوغ و دید وسیع ادبی بیشتری نسبت به صاحبان سبک دهه های گذشته برخوردار باشد که این نکته ای بسیار تحسین بر انگیز در جناب آقای امین افضل پور و سبک "طراشعر" اوست.
در ادامه با زاویه دید ادبیات جهان به سبک "طراشعر" امین افضل پور خواهیم پرداخت:
حداکثرترین پیام در حداقل‌ ترین فضا:
جمله معروف و پر تکرار "The most meaning in the less words" :بیشترین معنا در کمترین کلمات" در ادبیات انگلیسی همواره بیانگر توصیف شعر است! و گوشزد می‌کند که شعر بیشترین و پربارترین معنا در کمترین کلمات و فضای محدود است. شاید طراشعر یک خروجی و مثال خیلی خوبی برای این جمله معروف باشد. طراشعر با بکار گیری کلمات و طرح و تصویری که بر پایه حروف است توانسته به خوبی و بهترین شکل این شرط اصلی یک شعر موفق را ایجاد کند. درواقع در طراشعر شاعر می‌کوشد با ایجاد تمامی ابزار در دست اعم از اشکال، تصاویر، حروف و از همه مهمتر خلق یک ارتباط میان تمامی آنها، شعر را مانند یک بنای محکم و پربار خلق کند.
بیان و ارتباط کلام با شکل:
برجسته ترین مسئله ای که طراشعر را "طراشعر" می‌کند خلق یک ارتباط مراعات النظیر گونه ای بین اشکال و کلام است؛ که علم زبان‌شناسی در ادبیات غرب، این تکینک را Pictogram می‌نامد. Pictogram درواقع نمادی گرافیکی است که از طریق شباهت بصری خود به یک جسم فیزیکی و گاها انتزاعی معنا را منتقل می کند. اما ظرافت طراشعر در آنجاست که به Pictogram یک ماهیتی از جنس Ideogram می‌بخشد. Ideogram که از تلفیق دو واژه یونانی idea (ایده) و (gráphō) (تصویر) ساخته شده است در زبان‌شناسی به عنوان نمادی که نمایانگر یک ایده یا مفهوم مستقل از زبان خاصی است، بیان می‌شود.
در اینجا لازم به ذکر است که باید توجه داشت تفاوتی که از این بعد زبان‌شناسی بین طراشعر و شعر کانکریت وجود دارد نقش تصاویر در شعر است؛ در شعر کانکریت تصویر جای یک کلام می‌نشیند که نقش Pictogram را پررنگ می‌کند؛ اما در طراشعر شاعر فضای شعر را جوری خلق و مهیا می‌کند که حالا تصویر می‌خواهد جای خود را به کلام ببخشد که همان Ideogram رخ می‌دهد و یک ارتباط مراعات النظیر گونه میان کلام و تصویر خلق می‌شود؛ حالا دیگر شعر در برهه ای میان کلام و تصویر قرار دارد که نه کلام است و نه تصویر بلکه حالا او یک "طراشعر" است!
درگیر کردن حس ها:
طراشعر وحدت وجود شعر را یادآور می شود که شعر در ورای صرفا کلمات نیز حیات دارد؛ طراشعر مفهوم خود شعر را بازتاب می دهد که شعر تنها کلمات نیست، شعر گاهی پیرامون ماست و شاعر نیز این حس و برداشت را با ایجاد شکلی و خلق ارتباطی میان آن با کلامش، در شعر ترسیم می‌کند. شاعر هنر کلامی را با هنر تجسمی تلفیق می‌کند، حس ها را در مخاطب درگیر کرده و مخاطب حالا خود را مقابل یک اثر هنری می‌بیند که هم یک شعر است و هم یک تابلوی ترسیم شده! مگر رسالت هنر چیزی جز بیدار کردن حس ها در مخاطب است؟ بی شک می‌توان گفت سهل ممتنع بودن طراشعر در ایجاد درگیری بین حس ها است!
Populism (مردم گرایی):
برخلاف صده های گذشته، امروزه مخاطب شعر نه تنها خاص بلکه عوام جامعه نیز هست و با ارتباطات گسترده فعالان عرصه ادبیات از سراسر جهان، انتشار و انتقال شعر به مخاطبان از طریق فضای مجازی نقش پررنگی به خود گرفته که موجب فراگیری دسترسی مخاطبان به شعر و اثار ادبی شده است؛ صاحبان اصلی شعر امروزه مخاطبان آن هستند مخاطبانی از جنس عوام با سطح سواد و دانش متفاوت، انتظارات مختلف از شعر، برداشت های گوناگون و...طراشعر با ایجاد ارتباط میان کلام و تصویر این امکان را به مخاطبان متفاوت امروزی می‌دهد تا هرکس با توجه دانش، انتظارات و برداشت خود تجربه همزیستی و همزادپنداری متفاوتی را با شعر داشته باشد.‌ در اصل طراشعر مهمترین نقطه نظر اجتماعی و روانشناسی شعر که همان مردم گرایی است را در خود پیاده می‌کند.  تمامی این موارد اعتباری است بر ارزش ادبی سبک "طراشعر" که کاملا متناسب با مخاطب امروزی نوآوری شده است و همچنین نبوغ امین افضل پور، چراکه چنین سبک شعری با بیان حداکثرترین ها در فضای محدود، در بر داشتن استاندارد های زبان‌شناسی، خلاقیت در درگیر کردن حس ها و مردم گرایی نمی‌تواند بداهه و بدون هیچ دانش و دید وسیع ادبی شکل گرفته باشد.

مدیریت خانه شعر ایران
شاعر دوزبانه فارسی و انگلیسی
مدرس شعر
مترجم و تحلیلگر ادبی

نیک‌ناز رضوی